Βιβλιοθήκη Αλεξάνδρειας: Ένα αβάσταχτο ψέμμα

Επεξεργασία

Βιβλιοθήκη (Μουσείο) της Αλεξάνδρειας: ένα αβάσταχτο ψέμα...

by Δελφική Αδελφότης on Σάββατο, 30 Απρίλιος 2011 στις 11:04 π.μ.

Μακέτα της αρχαίας Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας

Η περιβόητη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, εγκαινιάστηκε τον 4ο - 3ο π.Χ. αι. επί του βασιλέως της Αιγύπτου Πτολεμαίου του Φιλάδελφου, ο οποίος ουσιαστικά αποπεράτωσε το έργο που ξεκίνησε ο πατέρας του (Πτολεμαίος ο Α'). Τον θεμέλιο λίθο της Βιβλιοθήκης, τον έθεσε ο Μέγας Αλέξανδρος. Η βιβλιοθήκη, γνώρισε τεράστια άνιηση, ώσπου εμφανίζεται να γίνεται παρανάλωμα του πυρός και να χάνονται στις στάχτες όλα τα κείμενα που υπήρχαν μέσα και μάλιστα... ΔΥΟ φορές. Την πρώτη επί της Ελληνίδος βασιλίσσης Αιγύπτου Κλεοπάτρας και την δεύτερη επί της Οθωμανικής κυριαρχίας του χαλίφη Ομάρ. Ας εξετάσουμε όμως λίγο τις περιπτώσεις να δούμε που μας οδηγούν από μόνες τους...
Την εποχή που η πανέμορφη Κλεοπάτρα βασίλευε στην Αίγυπτο, η Ρωμαϊκές Λεγεώνες είχαν εξαπλωθεί σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, την Εγγύς Ανατολή και τις χώρες πέριξ της Μεσογείου. Φυσικά επεκτείνονταν και στην Αίγυπτο. Αυτοκράτορας της Ρώμης, ήταν ο Ιούλιος Καίσαρας. Την κατάληψη της Αιγύπτου είχε αναλάβει ο Αντώνιος, ο οποίος όμως δήλωνε ερωτευμένος με την Ελληνίδα Βασίλισσα της Αιγύπτου. Εκτός της Αιγύπτου λοιπόν, πάσχιζε να "κατακτήσει" και την ίδια την Κλεοπάτρα, αφού είχε "πέσει θύμα" τόσο της ομορφιάς της, όσο και της σοφίας της. Κατά τα φαινόμενα, ένα από τα μεγαλύτερα θύματα της προσπάθειας κατάκτησης της Αιγύπτου, ήταν κι η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Σε αυτήν υπήρχαν χιλιάδες πάπυροι - ρόλοι με πρωτότυπα κείμενα, πάσης φύσεως. Ισχυρά ονόματα, όπως Πλάτων, Αριστοτέλης, Πυθαγόρας, Αρίσταρχος, Ήρων και πάρα πολλοί άλλοι, κοσμούσαν τις προθήκες της Βιβλιοθήκης. Ο Ρωμαϊκός στρατός, επιτίθεται και την κατακαίει... Είναι όμως έτσι; Η όλη υπόθεση, "σκοντάφτει" στα εξής σημαντικά γεγονότα:

• Ο βιογράφος της Κλεοπάτρας, δεν αναφέρει ΠΟΥΘΕΝΑ ένα τέτοιο γεγονός, που όπως και να το κάνουμε είναι τρομερά σημαντικό για όλον τον κόσμο. Πως λοιπόν το αγνοεί;
• Ο Ιούλιος Καίσαρας, στα απομνημονεύματά του, δεν κάνει αναφορά στο κάψιμο της Βιβλιοθήκης. Ένα τάτοιο γεγονός, ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να διέφευγε της μνήμης του.
• Ο Ιούλιος Καίσαρας, ήταν λάτρης των γραμμάτων και πολύ περισσότερο των Ελλήνων συγγραφέων, με ιδιαίτερη προτίμιση στον Όμηρο και τον Αριστοφάνη. Πώς λοιπόν θα έδιδε μία τέτοια διαταγή;
• Υπάρχει περίπτωση να έβαλαν από μόνοι τους φωτιά οι Λεγεωνάριοι; Σε ΚΑΜΙΑ περίπτωση! Οι Ρωμαίοι στρατιώτες ήταν ανέκαθεν πολύ συγκροτημένοι κι υπάκουοι, οπότε σε καμία περίπτωση δεν θα έπρατταν ένα τέτοιο τερατούργημα άνευ διαταγής.
• Ο δε Αντώνιος, δεν υπήρχε περίπτωση να διαπράξει κάτι τέτοιο από μόνος του κινούμενος, δεδομένου ότι μία τέτοια κίνηση θα έστρεφε εναντίον του την γυναίκα που τόσο επιθυμούσε να "κατακτήσει": την Κλεοπάτρα, η οποία ήταν και λάτρης της Ελληνικής φιλοσοφίας.

• Τέλος, κανένας σύγχρονος της Κλεοπάτρας και του Ιουλίου Καίσαρος ιστορικός δεν αναφέρει το παραμικρό για το κάψιμο της βιβλιοθήκης. Ούτε καν υπόνοια δεν υπάρχει.

Αναπαράσταση αναγνωστών στην Μεγάλη Βιβλιοθήκη Αλεξάνδρειας

Με τα προαναφερθέντα ιστορικά δεδομένα, γίνεται κατανοητό ότι (τουλάχιστον) επί Ιουλίου Καίσαρος και Κλεοπάτρας, δεν πραγματοποιήθηκε κανένα τέτοιο ανουσιούργημα. Μας μένει η περίπτωση του Χαλίφη Ομάρ. Όταν αυτός κατέλαβε την Αίγυπτο, έθεσε τοποτηρητή τον Αμρ ο οποίος ήταν ένας έξυπνος άνθρωπος, αλλά με δύο βασικά μειονεκτήματα: πρώτον είχε τυφλή υπακοή στον Ομάρ και δεύτερον, δεν είχε ιδέα από την σημαντικότητα του όποιου βιβλίου όπως άλλωστε όλοι οι Άραβες εκείνης της εποχής. Το θέμα που ανέκυψε από τους ιερείς Φιλάρετο και Ιωάννη, ήταν το ποια θα ήταν η τύχη των βιβλίων που είχε αποθηκεύσει και δεσμεύσει ο Ομάρ από την Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Εκείνος, μη θέλοντας να πάρει την ευθύνη, δεδομένου ότι οι δύο ιερείς του ανέλυσαν το πόσο σημαντικά είναι, έστειλε σχετικό ερώτημα στον Ομάρ. Η απάντηση έκανε κάπου δύο μήνες να έλθει και στο μεσοδιάστημα βρήκαν την ευκαιρία οι δύο Έλληνες να του αναλύσουν όχι μόνο την σημαντικότητα των κειμένων, αλλά και την πνευματική τους αξία. Ο Αμρ είδε με συμπάθεια το όλο θέμα, αλλά η απάντηση του Ομάρ (ο οποίος ήταν ΛΑΤΡΗΣ του Κορανίου) ήταν... καταλυτική: "Αν τα βιβλία που μου αναφέρεις είναι σύμφωνα με το Κοράνι, δεν τα χρειαζόμαστε γιατί το Κοράνι είναι πλήρες. Αν όμως είναι αντίθετα με το Κοράνι, τότε μας είναι άχρηστα. Προχώρα στην καταστροφή τους." Φαίνεται πως ο Αμρ, ακολούθησε την εντολή του Ομάρ και βάσει των κειμένων της εποχής, τα χειρόγραφα δόθηκαν στα 4.000 λουτρά της Αιγύπτου για καύσιμη ύλη και έκαναν έξη (6) μήνες να καταστραφούν όλα. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να κάνουμε μία απαραίτητη διευκρίνιση: ενώ η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας είναι πασίγνωστη, αγνοούμε τις άλλες σημαντικές βιβλιοθήκες της εποχής. Η Βιβλιοθήκη της Περγάμου, αν και δεν είχε τον όγκο των βιβλίων που είχε αυτή της Αλεξάνδρειας, ήταν εξίσου σημαντική. Επίσης, κάθε Ελληνική πόλη και κάθε πλούσιος της εποχής, είχε την δική του βιβλιοθήκη. ΟΛΕΣ είχαν τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων. Πως; Μα πολύ απλά, δια της αντιγραφής. Εξειδικευμένοι λόγιοι δούλοι, είχαν αναλάβει την μετάφρασή τους. Μιλάμε στην ουσία για εκατοντάδες βιβλιοθήκες. Αναφέρω το συγκεκριμένο θέμα, προκειμένου να καταλήξω στο εξής: η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, είχε πάνω από 150 λόγιους δούλους, οι οποίοι είχαν αναλάβει την πιστή αντιγραφή των βιβλίων της. Επίσης, η εν λόγω βιβλιοθήκη, διοικούνταν από Έλληνες "διευθυντές", οι οποίοι ως λάτρεις των γραμμάτων φρόντιζαν να έχουν καλύψει τις προθήκες με... αντίγραφα για τον φόβο της κλοπής ή της καταστροφής από την χρήση, δεδομένου ότι ήταν εκατοντάδες οι επισκέπτες - αναγνώστες. Αυτά τα κρατάμε για να επανέλθουμε σε λίγο.

Το ερώτημα που θα θέσει ο αναγνώστης είναι εύλογο: "τελικά κάηκε ή όχι η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας;" Υπάρχουν δύο ιστορικά γεγονότα, που μας βάζουν σε σκέψεις. Πρώτον, ο Πλούταρχος που μας αναφέρει την καταστροφή της Βιβλιοθήκης, είναι μεταγενέστερος του Ιουλίου Καίσαρος. Εκτός αυτού, η ιστορική καταγραφή του Πλουτάρχου, βασίζονταν πολύ στις φήμες και τις διαδόσεις. Αυτό καθιστά την σχετική καταγραφή ως ελαφρώς αναξιόπιστη. Ιστορικά, καταγράφεται ΜΟΝΟ μία περίπτωση πυρκαϊάς στην εν λόγω βιβλιοθήκη και αυτή κατά την εποχή του Καίσαρος Μάρκου Αυρηλίου. Εν τούτοις, πρόκειται για μία μικρής έκτασης φωτιά που έλαβε χώρα κοντά στην πτέρυγα της Βιβλιοθήκης, από την πλευρά του λιμανιού, κοντά στον περίφημο Φάρο της Αλεξάνδρειας. Από αυτήν, κάηκε μία αποθήκη της Βιβλιοθήκης, που όμως εμπεριείχε ελάχιστα βιβλία (σ.σ. όταν αναφερόμαστε στον όρο "βιβλία" εννοούμε παπύρους και ρολούς κι όχι στην σημερινή έννοια του βιβλίου) τα οποία προορίζονταν ως "δώρα" σε κάποιους ηγεμόνες. Επομένως δεν έχουμε να κάνουμε με καταστροφή της Βιβλιοθήκης. Όσο αφορά την εποχή του Χαλίφη Ομάρ, μας βάζει σε σκέψεις το γεγονός ότι οι κατά πολύ μεταγενέστεροι Άραβες που εμφανίστηκαν στην Δύση (μετά την παρακμή και πλήρη απώλεια της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας), δήλωναν απόλυτοι γνώστες της... αρχαιοελληνικής γραμματείας...!!!

Τελικά, τι πραγματικά έγινε με τα Βιβλία της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας; Το σίγουρο είναι ότι ΠΟΤΕ δεν κάηκαν. Τουλάχιστον όχι τα πρωτότυπα. Τα κείμενα όλα μεταφέρθηκαν στις τέσσερεις γωνιές του πλανήτη. Ελάχιστα είναι εκείνα που είτε καταστράφηκαν, είτε πραγματικά χάθηκαν. Μεγάλο όγκο των βιβλίων αυτών, κατέχουν:

• Το Άγιο Όρος
• Το Βατικανό
• Ο Λευκός Οίκος
• Η NASA
• Οι Illuminati

Το σημερινό έκτρωμα Κρόνιας αισθητικής που "στολίζει" το λιμάνι της Αλεξάνδρειας κι ευελπιστεί να... συναγωνιστεί (αν είναι ποτέ δυνατόν) την αρχαία Βιβλιοθήκη.

Ωστόσο, υπάρχουν πολλά κείμενα που φυλάσσονται στην Ελβετία, στη Ρωσία, στην Χιλή, στην Αργεντινή, στο Θιβέτ, στη Συρία και αλλού. Ο γράφων, έχει δει ιδίοις όμασι ΑΥΘΕΝΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ χειρόγραφα του Πυθαγόρα, του Αριστοτέλους, του Επικούρου και των Σοφιστών σε δύο συγκεκριμένα μέρη της Ελλάδος (τα οποία για ευνόητους λόγους δεν θα κατονομάσω).
Κλείνοντας αυτήν την σύντομη αναφορά, να ευχηθώ ΣΥΝΤΟΜΑ, ΟΛΑ τα Ελληνικά χειρόγραφα να επαναπατριστούν και να έλθουν και πάλι στην Ελληνική Δικαιοδοσία. ΚΑΙΡΟΣ ΓΑΡ ΕΓΓΥΣ!!!

Γεώγιος Δουρμούσης - Μεταξάς
Θεολόγος
Ιστορικός Ερευνητής
Ιδρυτής Δελφικής Αδελφότητος